Iedere moeder herkent het; je hebt geen seconde op je kont gezeten, maar kunt aan het eind van de dag eigenlijk geen enkele ‘zinnige’ activiteit verzinnen. Onwijs frustrerend! Zeker wanneer je partner moe, maar voldaan van werk thuiskomt en je vraagt wat jij hebt gedaan.
Wat je hebt gedaan was echter op het moment van uitvoering volgens jezelf vast heel nuttig. Hoe kan het nu dat je de hele dag druk bent geweest, en toch geen voldaan gevoel hebt dan wel het gevoel van een stap voorwaarts?
Net na de geboorte: wat doe je nou eigenlijk?
Wanneer die kleine er is en jij wellicht ook degene bent die door het geven van borstvoeding de voedingen moet regelen, heb je vast het gevoel dat “zorgtaken” de taken zijn die de volledige dag beheersen: voeden, slapen, verschonen, zelf eten en als het lukt zelf douchen…
De eerste weken is dit ook simpelweg wat het is en wat tevens het allerbelangrijkste is wat je kunt doen.
De weken erna, wanneer de kraamverzorgende de deur uit is en mogelijk je partner ook weer (af en toe) aan het werk is, zijn die zorgtaken nog steeds dag-vullend, maar kan het goed zijn dat de zingeving ervan toch net anders voelt dan die eerste weken.
Het blijven onwijs belangrijke bezigheden natuurlijk, alleen leven wij in een wereld waar we onszelf niet echt een schouderklopje (durven te) geven voor het zorgen voor jezelf dan wel je gezin. Door alle snelle dopamine-aanmakers als likes op insta, helpen ook niet echt mee om een beloning te ervaren voor je bezigheden. En dat terwijl het na de bevalling wel letterlijk van levensbelang is voor je kleintje en zelfs de basis is voor vertrouwen, het gevoel van veiligheid en gevoel van welkom zijn. Wat kan er belangrijker zijn dan dat?!
En waarom begrijpen we dit rationeel heus wel, maar werkt het toch net ff anders in ons brein?
Yep, ook bij mij kwamen de muren op me af.
Als moeder herken ik dit gevoel nog regelmatig (de jongste is nu 7) en ook ik ervaarde in mijn verlofperiode het gevoel dat de muren op me afkwamen. Ik was continu druk en stond de hele dag aan, maar toch had ik vaak het gevoel ‘de hele dag niets noemenswaardigs’ te doen. En ook ik wist rationeel dat dit gevoel nergens op sloeg. Verwachtingen naar mezelf, wat ik dacht dat ik volgens ‘de maatschappij’ zou moeten doen en het zoeken naar externe waardering maakten het soms onwijs lastig mezelf die schouderklop te zeggen en de situatie op waarde te schatten.
De eerste 1000 dagen
Ik was, en ben, van mening dat de tijd die je met je kleintje(s) kunt doorbrengen, de meest waardevolle tijdsbesteding is die er bestaat. Dat dit niet enkel mijn mening is, is ook wetenschappelijk onderbouwd; de eerste 1000 dagen (vanaf conceptie) is voor de vorming van je kindje de belangrijkste tijd! In geen enkele periode worden zo veel biologische mijlpalen behaald. De omgeving waarin die ontwikkeling plaatsvindt, vormt mensen voor een belangrijk deel tot wie ze zijn en heeft een levenslange invloed. Dit te weten heeft mij bij de derde verlofperiode echt enorm geholpen op de momenten dat ik last had van ‘die muren’. Tip van mij dan ook; heb je tijdens de zwangerschap de mogelijkheid en tijd je voor te bereiden, of komen NU de muren op je af; google dan even op ‘de eerste 1000 dagen’ of lees het boek van Tessa Roseboom. Misschien helpt het jou ook!
(Mocht je je nou helemaal niet zen en fijn voelen wanneer je bij je kleintje bent, kijk dan wat jullie nodig hebben om zowel voor jezelf als voor je baby of dreumes het zo ontspannen mogelijk te maken. Vraag om hulp! Je bent nooit de enige en er zijn altijd personen die jou willen en kunnen helpen; je partner, ouders, professionals, vriendinnen.)
Na die eerste 8-10 weken zal het wel beter gaan
Wellicht lukt het je wel die eerst 8-10 weken jezelf te overtuigen dat het prima is dat je ‘geen reet’ uitvoert voor je gevoel en je enkel druk bent met je kleintje, je eigen herstel en wat er zoal langs komt te doen. Maar daarna komt voor veel vrouwen toch wel dat verlangen naar weer een beetje meer dan ‘zorgen’ en snak je naar een soort van herkenning naar de vrouw die je was (of dacht te zijn) voor jullie kleintje er was.
Gevolg: veel vrouwen storten zich op werk of ‘iets’ buiten de deur. Afspraken met vriendinnen, sporten, er op uit, hobby’s uitvoeren… Alles lijkt beter dan alleen maar thuis zijn en zorgen.
Het effect daarvan valt helaas vaak vies tegen…
Hoe gaat het met je? Lekker druk, maar prima hoor!
Wanneer ik aan vriendinnen en moeders vraag hoe het gaat krijg ik bijna standaard hetzelfde antwoord: “Lekker druk, maar prima hoor!” Dat is toch gek? Alsof die 2 echt samen horen te gaan: lekker en druk. Druk impliceert dat je eigenlijk net iets te veel in de dagen wilt proppen en het lekker zegt dan zoiets als dat je geleefd wordt, maar wat je ervaart als een soort flow ofzo. Dat ‘lekker druk’ is voor veel van de vrouwen die dit antwoord geven niet een synoniem voor het gevoel nuttige dingen te doen de hele dag.
Er is eigenlijk nooit iemand die antwoord dat ze zich verveeld als moeder. Nou ja, hooguit de moeders die een baby hebben die redelijk ‘doet wat ‘ie volgens onze begrippen zou moeten doen’, maar er wel voor zorgt dat de moeder in kwestie aan huis gekluisterd zit terwijl ze eigenlijk graag weg zou willen. (Echt ik verlang naar een moment van verveling… Heerlijk lijkt me dat.)
Filosoferen over waarom we druk (willen?) zijn.
Zoeken we dat ‘druk zijn’ op omdat we denken (of hopen) in dat druk zijn onze waardering en voldoening te vinden?
Tijdens autoritjes is deze vraag bij manlief en mij wel vaker onderwerp van gesprek. Ik ervaar mijn eigen leven ook regelmatig als druk.
Echt prioriteiten stellen vind ik lastig want ik vind eigenlijk heel veel dingen even belangrijk:
- De kids moeten lekker veel kunnen sporten;
- Ik wil participeer graag in hun leven op school en door de hockeytraining te geven;
- Ik vind het belangrijk dat Het HipFitMam lekker loopt;
- Ik wil er zijn voor de dames die bij HipFitMam sporten en m’n medesuperjuffie;
- Mijn sociale leven moet enigszins op orde zijn
- Het huis moet gezellig (en als het uitkomt; schoon) zijn;
- Het zou mooi zijn als mijn familie blij met me is;
- En ach, zo kan ik nog wel even doorgaan.
Bij het lezen van boeken en luisteren van verschillende podcast, komen we eigenlijk steeds vaker tot de conclusie, dat het toch lekkerder zou zijn wanneer dat standaardantwoord van ‘jonge’ moeders op de vraag “Hoe gaat het met je?” anders zou zijn dan “Lekker druk, maar prima hoor!”.
Wellicht iets in de trend van: “Prima! Alles gaat z’n gangetje en ik zit lekker in mijn vel.” In ieder geval zonder dat woordje druk. Dat zou misschien ook betekenen dat deze moeders het gevoel van ‘nutteloos door de dag gaan’ ook minder ervaren. Simpelweg omdat we geen, of in ieder geval minder verwachtingen hebben van wat we zouden moeten presteren op een dag, of groter gezien, in ons leven. Dat we wat meer tevreden kunnen zijn met dat wat er echt toe doet. Blijft de grote vraag nog steeds: wat doet er dan echt toe? Hoe bepaal je dat wanneer er zoveel dingen zijn die je als belangrijk kunt ervaren?
Relativering na 10 jaar
Helaas moet ik je vertellen dat dit gevoel, ondanks al het lezen en luisteren, met de oudste 13 en de jongste 7 nog steeds af en toe de kop opsteekt.
Dat van die muren die op me afkomen niet meer; ik heb veel meer vrijheid dan voordat ze op school zaten, maar dat van dat ‘druk zijn geweest, maar niets noemenswaardigs hebben gedaan’ zeker wel.
Daarom ging ik verder op onderzoek uit om het antwoord te vinden op de vraag:
Hoe zorg ik voor een voldaan gevoel aan het eind van een dag en hoe stel ik prioriteiten? Meer uren in de dag krijg ik namelijk nooit en ik kan altijd meer bedenken wat ook nog belangrijk is…
Waarom heb ik vaak het gevoel veel te hebben gedaan, zonder er een voldaan gevoel aan over te houden?
Om me heen zie ik ‘allemaal mensen’ die veel succesvoller zijn in dat wat ze doen. Niet alleen op het gebied van werk, ook op sociaal of familiair vlak. Vanaf de buitenkant lijken ze het allemaal piekfijn geregeld te hebben en te blaken van de energie. Hoe doen die vrouwen dat toch en waarom krijg ik dat niet voor elkaar?
Wanneer je boeken leest over succesformules in bedrijven drijft er als vanzelf één overeenkomst boven:
Waarmee is de Starbucks groot geworden? Koffie. Zijn daar dingen bijgekomen als bekers, kopjes, thee, chocomelk en merchandise? Zeker, maar de basis is koffie.
Apple doet 1 ding. Een goed product maken en deze steeds verder innoveren. De iPhone. Ondernemers die veel bereiken lijken meer uren te hebben in de dag. Hoe kunnen ze anders zoveel doen? Dat is natuurlijk niet zo, maar toch krijgen zij veel gedaan en maken ze stappen voorwaarts. Door 1 ding te doen. Door te focussen op dat ene ding.
Deze succesformule kun je ook zien bij sommige vrouwen. Een aantal vriendinnen van mij hebben een voldaan gevoel aan het eind van de dag, en ook nog een gevoel van pauze te hebben gehad. Terwijl ik voor mijn gevoel geen seconde heb gezeten, de hele dag belangrijke dingen heb gedaan zonder dat gevoel van voldoening.
Wederom: focus en dat wat je doet goed doen.
Wat is het ‘geheim’ van die vrouwen, ondernemers en bedrijven?
Ze stellen de juiste prioriteiten. Een relatief klein deel van alles wat je doet maakt daadwerkelijk het verschil. Dat kun je op microniveau zien: kies van je todo-lijst enkel de belangrijkste dingen die echt moeten: dit zorgt gegarandeerd dat je voldaan bent aan het eind van de dag en tevreden kunt terugkijken.
Hoe kun je dat doen in de eerste weken wanneer je net moeder bent geworden?
Op de (figuurlijke, ga hem vooral niet echt maken) todo-lijst van de eerste weken na je kraamweek zou eigenlijk als belangrijkste moeten staan:
- Zorgen voor je baby; voeden, verschonen, badderen;
- Zorgen voor je zelf; goede voeding en herstel positief beïnvloeden;
- Je baby leren kennen door te kijken en luisteren naar je baby.
Wanneer dit op je lijst staat, heb je best een grote kans dat je aan het eind van de dag kunt zeggen: check! En dan bestaat er zelfs een kans dat je meer hebt gedaan dan echt moest! Misschien heb je wel de tijd gevonden een paar bladzijden uit een tijdschrift te lezen. Of heb je zonder haast met heerlijk geurende schuim kunnen douchen omdat iemand even de verantwoordelijkheid over je kindje op zich nam. Hoe fijn zou dat zijn?
Wat de meeste moeders echter op hun lijst hebben (in volgorde van prioriteit):
- De was;
- De vaatwasser uit- en inruimen;
- Stofzuigen;
- Lapje door de badkamer of tenminste de wc;
- Boodschappen bestellen;
- Mijn moeder bellen;
- Vriendin die jarig is kaartje sturen;
- Geboortekaartjes ophangen.
Het belangrijkste en meest tijd-innemende vergeten we te benoemen omdat dat een ‘vanzelfsprekende’ taak is en daarmee zijn waarde lijkt te zijn verloren.
Alles is even belangrijk
Waar ‘we’ ook goed in zijn, is beweren dat alles even belangrijk is. Weeg je echter rationeel af wat belangrijker is: ‘voor je kleintje zorgen’ of ‘de was doen’, hoop ik dat het een makkie is om te bepalen wat prioriteit heeft in het leven. Andere to do’s zijn wellicht wat lastiger op waarde te schatten en daardoor moeilijker in te delen qua prioriteit.
Hoe neem je dan het besluit wat te doen? Als je naar je idee veel te doen hebt op een dag, hoe beslis je dan wat je als eerste aanpakt?
Toen we kinderen waren deden we wat er gedaan moest worden op het momenten dat het gedaan moet worden: tijd voor het ontbijt, tijd om naar school te gaan, tijd om te lunchen, tijd om te sporten, tijd om naar bed te gaan. Later komen daar steeds meer vrijheden bij en daarmee keuzes te maken; je mag zo lang buiten blijven als je wilt, zo lang je je schoolwerk maar af hebt. Als volwassenen zijn de ‘vaste momenten’ helemaal weg en is de vrijheid compleet. Je hebt zelf te bepalen wat je wanneer doet en dient dus continu keuzes te maken. De belangrijkste vraag voor ons als volwassen vrouw is daarmee ook: hoe maken we een goede keuze?
Er is niet een gouden standaard die iedereen klakkeloos kan volgen met als gevolg: de juiste keuzes in wat te prioriseren waardoor we een voldaan gevoel hebben door datgene wat gedaan is en de positieve gevolgen die het gedane hebben. Helaas!
Iedereen doet dus maar wat met als gevolg dat we wel heel veel doen, maar niet meer dat voldane gevoel hebben waar we naar zoeken.
Als alles belangrijk en noodzakelijk lijkt, wekt dat de illusie dat alles even zwaar weegt. Zo hebben we het druk en zijn we altijd bezig, zonder dat we ook maar een stap dichter bij ons gewenste succes en voldane gevoel komen. Hetgeen we doen; de activiteit, is vaak niet gerelateerd aan productiviteit. Druk bezig zijn wil niet zeggen dat je druk aan het werk bent. Honderd kleine klusjes afraffelen, om wat voor reden ook, is een mager alternatief voor het doen van een ding wat wel van belang is.
Niet alles is even belangrijk, en succes is niet een spelletje dat wordt gewonnen door degene die het meeste heeft gedaan. En toch is dat precies hoe de meeste mensen, myself included, het elke dag weer spelen.
Het ToDo-lijstje
Bedenk je even hoe jij een todo-lijstje maakt.
Bovenaan staat waarschijnlijk hetgeen waar je als eerste aan dacht. Dit kan je bij het afwerken van het lijstje laten zorgen dat je daarmee begint, ondanks dat dit hoogstwaarschijnlijk niet het klusje is met de hoogste prioriteit, laat staan dat het effectiviteit betreft!
Je ToDo-lijstje is mogelijk een soort bij elkaar geraapt zooitje klusjes die oppopten in je hoofd en welke waarschijnlijk alle kanten op gaan: van huishouden, tot sociale contacten, tot je relatie, werk, regeldingen…
Je ToDo-lijst zou beter een succeslijst kunnen zijn waarbij je echt zorgt dat je, wanneer de lijst afgestreept, je echt iets hebt bereikt of het gevoel hebt nuttig bezig te zijn geweest. Een korte doeltreffende lijst die ook daadwerkelijk afgemaakt kan worden.
Dat zou lekker zijn hė…
De 80-20 regel
In de negentiende eeuw had Vilfredo Pareto een wiskundig model beschreven voor de inkomensverdeling in Italië: 80 procent van het land was in handen van 20 procent van de mensen. Rijkdom was niet gelijk verdeeld. Sterker nog, volgens Pareto was deze concentratie zeer voorspelbaar. Een andere slimmerd; Joseph M. Juran, ontdekte later in zijn werk van kwaliteitscontrole en – beheer dat een handvol mankementen het overgrote deel van defecten veroorzaakte. Die mate van onevenredigheid leek niet alleen overeen te komen met zijn eigen ervaring. Hij vermoedde dat het zelfs een universele wetmatigheid was en dat Pareto iets had ontdekt dat wellicht veel groter was dan hij zich had kunnen voorstellen.
Het blijkt dat het Pareto-principe net zo echt is als de wet van de zwaartekracht, al zien de meeste mensen de zwaarte er niet van. In zijn boek ‘The 80/20 Principle’ definieerde Richard Koch het als volgt: ‘De 80/20-regel stelt dat een kleine groep oorzaken, input of inspanning over het algemeen leidt tot het overgrote deel van resultaten, output of beloningen. ‘
De juiste input zorgt voor de meeste output. Zorgvuldige inspanning levert bijna alle beloningen op. De 80/20 zijn dan wel een mooie ronde 100 samen, het idee erachter is dus niet zozeer de exacte cijfers als wel het principe dat een klein deel van je inspanningen het grootste deel van dat wat je hebt bereikt bepaalt. Datzelfde geldt ook voor een voldaan gevoel; het doen van een paar dingen, of zelfs enkel en alleen de belangrijkste, maakt dat je dat voldane gevoel zult hebben. Al die andere dingen zullen enkel het gevoel van ‘druk zijn’ geven, maar missen de lading voldoening.
De meerderheid van wat je wilt bereiken komt voort uit een handvol dingen die je doet. De belangrijkste resultaten en een voldaan gevoel bereik je vaak door veel minder handelingen dan de meeste mensen beseffen.
Misschien doen we dus wel veel, maar zijn we gewoon niet zo goed in het maken van de juiste keuzes in wat we doen. Dus als we nu zouden gaan bepalen wat er echt moet. Wat echt de allerbelangrijkste taak is van onze dag of van het weekend voor mijn part. Als we nu dat ene ding eruit filteren. Een ding.
Dat klinkt niet alleen overzichtelijk. Het is het ook. Het geeft rust en ook nog eens een voldaan gevoel aan het eind van de dag. Jij hebt immers zelf bepaalt wat het belangrijkst was en dat gedaan.
Twijfels over of dit echt werkt? Probeer het eens. Je zult merken dat wanneer je vaker oefent met ‘bepalen wat het allerbelangrijst is op een dag’, je er steeds beter in wordt. Stel je gewoon bij iedere taak waarbij je twijfelt over het balang er van 9en daarmee de plaats op je todo-lijst, “Wat gebeurt er als ik dit vandaag niet heb gedaan”. Is het antwoord zoiets als: ‘niets’ of ‘geen idee’? Dan is de prioriteit nihil. Is het antwoord: ‘Dan stel ik … teleur”, moet je je even gaan afvragen of je dat denkt of dat dat de waarheid (en reëel) is. Is het antwoord: ‘Dan gaat het niet goed met mijn kind/mijzelf/een dierbare’ of ‘Dan breekt de hel los’ of ‘Dan kan ik niet slapen vannacht’, dan heeft het prioriteit.
Klinkt wellicht als gekkigheid, maar doe het eens!
Mijn voorbeeld in prioriteiten stellen op basis van de ‘wat als ik het niet doe’-vraag:
De was? Ligt er morgen ook nog.
Mijn moeder bellen? Die vindt mij morgen nog net zo geweldig en anders overmorgen wel weer.
Mijn kind voeden? Onmogelijk niet te doen.
In de gaten houden of er een schone luier nodig is? Onmogelijk niet te doen want dan krijgen we rode billetjes die vervolgens 4 dagen ellende geven + een niet blije baby.
Goede voeding klaarmaken voor mezelf. Moet, anders trek ik het niet.
Hoppakeetje; 3 prioriteiten en 2 dingen om te verwijderen van m’n lijstje. Heus wel dat er die dag nog wat tijd over is en ik wellicht toch nog mijn moeder kan bellen of een wasje kan draaien. Maar dat is dan extra. Voor een extra goed gevoel naast het voldane gevoel dat ik al had doordat ik mijn prio’s hebt gefikst.
Conclusie van dit alles en de vertaalslag naar jouw moeder-leven
1. Kort je ToDo-lijst in. Het gaat niet om de hoeveelheid dingen die je doet, maar om nuttige dingen doen. Train jezelf erin te bepalen wat jij die dag nuttig vindt thuis. Wat MOET en wat is mooi meegenomen? Op je werk zou je kunnen bepalen welk ding het verschil gaat maken (en nee, dat is vaak niet een lege mailbox…)
2. Blijf doorgaan met verder focussen. Heb je het belangrijkste bepaald? Kijk of je nog verder in kunt zoomen en binnen dat belangrijkste nog een schifting kunt maken in taken en pik ook daarvan de belangrijkste.
3. Zeg nee. Of zeg in ieder geval geen ja tegen iedere taak die in je op komt (los-slingerende spullen toch even opruimen, toch even de vaatwasser uitruimen die piept omdat ie klaar is) of je wordt voorgelegd (je agenda checken naar aanleiding van een appje met de vraag wanneer jullie een kop koffie samen gaan doen). Wanneer je belangrijkste taak gedaan is ben je weer beschikbaar (ok ok, huilende kinderen die je echt nodig hebben gaan uiteraard voor. Maar die stonden dan waarschijnlijk ook op de succeslijst!)
4. Laat je niet verleiden tot een spelletje afvinken, hoe lekker ook!
Tijd is kostbaar
Om nog even terug te komen op mijn waarneming ten aanzien van “het zien van ‘allemaal mensen’ die veel succesvoller zijn in dat wat ze doen”. Een deel van deze vrouwen is daadwerkelijk succesvol in die zin dat ze bereiken wat ze willen; voor de één echt close contact met familie, voor een ander een bedrijf opzetten. Voor beide vrouwen in de voorbeelden geldt dat het (veel) tijd kost en dat deze dames de betreffende ‘activiteit’ dus bovenaan de lijst van tijdsbesteding hebben gezet. Gevolg is dat ze diezelfde tijd dus niet aan werk resp. gezin kunnen besteden.
Bedenk je dus altijd wanneer je bij een andere vrouw iets fantastisch ziet: dat staat dan waarschijnlijk bovenaan haar prioriteitenlijstje en die tijd kon niet worden besteed aan iets anders. Er is dus geen enkele moeder die alles kan! Iedereen maakt keuzes.
Complimenteer je mede-moeders
Complimenteer die andere moeder met het bereiken van iets! Door te kiezen iets te doen hebben ze (wellicht onbewust) iets anders moeten laten. Neem als voorbeeld dat ik een dubbeldate heb met vriendin + kind en zij heeft het voor elkaar gekregen haar haar te föhnen en er werkelijk flawless uit te zien op onze afspraak; vind ik echt een uitzonderlijke prestatie. In eerste instantie zou ik een tikkie jaloezie kunnen voelen, maar ej, föhnen stond die ochtend toevallig niet op mijn lijstje (never has, never will) dus jaloezie is echt belachelijk. Dus complimenteer ik haar dat ze er echt fantastisch uitziet. Op mijn lijstje stond ik voor haar een bosje tulpen ging kopen omdat ik het zo waardeer bij haar te zijn en tegen haar aan te kunnen praten. En als schouderkloptje aan mezelf voor wat ik allemaal doe voor het gezin, kocht ik ook een bosje voor mezelf. Zij waardeerde dit gebaar enorm en complimenteerde me dat ik altijd zo attent bent.
Die dag ervaarde ik voldoening
Die dag was zelfzorg en een vriendin blij maken mijn doel. Met het kopen van die 2 bosjes bloemen en het geven van een compliment heb ik in 5 minuten (minimale inspanning; de 20 van de 20/80-regel) een onwijs groot deel van mijn doel van de dag bereikt (maximaal effect; de 80 van de 80/20-regel). En ik heb ook nog een compliment gekregen!
Lekker bezig; een voldaan gevoel aan het eind van de dag en ik heb meer dan normaal op mijn kont gezeten die dag.