Zwanger zijn is een prachtig iets maar zorgt wel voor de nodige veranderingen aan de binnen- en buitenkant van je lichaam. Zeker wanneer we het hebben over je buik. Over een diastase heb je wellicht weleens gehoord maar hoe zit dat nou precies en wat moet je ermee?
Even wat geruststellingen:
Een diastase is in geen opzicht te correleren aan verhoogde kans op urine-incontinentie, een verzakking dan wel een zwakkere bekkenbodem (Bo et al 2016).
Vrouwen met en zonder diastase hebben dezelfde kans op lage rugklachten 12 mnd na de geboorte (Sperstad JB, 2016)
Er zijn vrouwen die een diastase hebben en volledig klachtenvrij functioneren. Er is geen reden aan te nemen dat dit in de toekomst wel tot problemen leidt.
Je kunt een diastase niet verergeren! Blijf dus lekker in beweging (en raadpleeg bij vragen een specialist op dit gebied)
Een diastase, vaak incl extra huid kan uiteraard wel psychisch voor jezelf impact hebben; zowel cosmetisch als onzekerheid over het functioneren van je romp (Gitta S et al, 2017).
Hoe ontstaat een Diastase in geval van zwangerschap?
Je kindje groeit, dus je buik wordt groter. Om dit te kunnen laten gebeuren zullen je rechte buikspieren moeten wijken en zodoende komt er meer trekkracht op de peesplaat tussen de spierhelften te staan. Dit is dus een volkomen normaal en gewenst proces. De sterkte van de peesplaat, bepaalt of je wel of niet een niet-functionele diastase ontwikkelt. Iedere zwangere ontwikkelt een diastase maar een niet-functionele diastase houdt in dat de peesplaat de buikinhoud die daarachter zit, niet meer netjes tegen kan houden.
Wat is een diastase?
Een diastase (diastasis rectus abdominis) is een wijking van de linker en rechter rectus abdominis = rechte buikspier waarbij de zwangerschap de meest voorkomend gebeurtenis is waarbij het ontstaat. Iedere zwangere ontwikkelt namelijk vanwege de groei van de baby een diastase. Uit de literatuur blijkt dat in het derde trimester 100% van de zwangeren een diastase heeft welke normaliter binnen een jaar na je bevalling herstelt is (Lee & Hodge, 2016). Het grootste deel van het herstel vindt plaats in de eerste 6 mnd en daarna verbeterd het nog tot een jaar.
Bij sommigen zal de diastase echter nooit verdwijnen (oorzaak wetenschappelijk niet evidence-based). Dit hoeft geen probleem te zijn wanneer de peesplaat tussen de spierhelften van je rechte buikspieren zo sterk is dat deze de buikdruk goed op kan vangen. We spreken dan van een functionele diastase. Bij een niet-functionele diastase zie je bij drukverhoging een tuut ontstaan op de middellijn boven de navel. Dit kan zijn bij een beweging, hoesten, je kindje dan wel ‘iets’ tillen, sporten, een blaasinstrument bespelen etc. De druk is dan dusdanig dat de peesplaat deze druk niet op kan vangen en de buikinhoud dus tussen de spierhelften doorkomt.
Tijdens je zwangerschap kan dit ook het geval zijn.
Is een diastase erg tijdens de zwangerschap?
Een diastase an sich hoeft geen probleem te zijn en is, als eerder genoemd, ook een natuurlijk en wenselijk fenomeen tijdens je zwangerschap. Je kunt echter klachten ontwikkelen in je romp- en bekkengebied. Daarbij is niet bewezen dat de diastase de veroorzaker is, maar dat een diastase de functie van het gehele stabiliteitssysteem ontregelt lijkt wel aangetoond (Lee & Hodge, 2016). Uit de literatuur blijkt zelfs dat een diastase in geen enkel verband kan worden gebracht met welke rug- dan wel bekken(bodem) klacht dan ook! (Bo 2016,Sperstad JB, 2016,Gitta S et al, 2017)
Tijdens je zwangerschap neemt de druk van binnenuit toe en door de hormonen neemt ook de stevigheid van het weefsel tussen de helften wat af. Het is daarom verstandig bewust te zijn van buikdruk-verhogende momenten en hoe je deze druk zo goed mogelijk opvangt (lees hier meer over hoe je dat doet: http://hipfitmam.nl/buikdrukopvang/). Wanneer je het lastig vind dit goed te doen kun je terecht bij gespecialiseerde fysiotherapeuten als de bekkenfysiotherapeut of een ZwangerFit®docent.
Wanneer moet je iets met een Diastase? En wat dan?
Tijdens je zwangerschap
Tijdens je zwangerschap is het van belang erop te letten dat je buikdruk goed opvangt. Een fysiotherapeut, een gespecialiseerde trainer en een ZwangerFit®docent kan je hier alles over vertellen. Een tip is alvast deze: blaas goed uit door je mond, liefst met getuite lippen tijdens het krachtsmoment. Doe dit icm lichte aanspanning van je diepe buikspieren (transversus abdominis) welke samenwerken met je bekkenbodem en kleine stabiliteitsspiertjes in je rug. Ook is een goede houding (bekken in de juiste positie icm ontspanning van de rechte buikspieren en billen, en een actieve houding van je bovenrug) van belang om de druk op de juist wijze via een zo stabiel mogelijk ‘spierstelsel’ van je romp op te vangen.
Na je bevalling
Een diastase na je zwangerschap waarbij klachten aanwezig zijn, verdient zeker extra aandacht. Deze klachten kunnen lichamelijk zijn (klachten in buik- en/of bekkengebied) dan wel psychisch (niet lekker in je vel, onzeker door zwanger ogende buik). Door middel van de test uit het filmpje kun je voelen of jij een diastase hebt.
Stel je hebt een diastase:
Bij de test komt er een tuut op de middellijn boven je lijn (doming) maar je ervaart geen klachten --> Het advies is contact op te nemen met een deskundige als je huisarts, een ZwangerFit-docent, Bekkenfysiotherapeut dan wel gespecialiseerde trainer liefst icm echografisch onderzoek. Ondanks dat je geen klachten ervaart geeft die doming wel aan dat de peesplaat niet optimaal kan bijdragen aan de stabiliteit van je romp.
Voel je een flinke ruimte dan wel diepte op de middellijn tijdens de test en heb je klachten van je buik- en/of bekkengebied --> Het advies is contact op te nemen met een deskundige als je huisarts, een ZwangerFit-docent, Bekkenfysiotherapeut dan wel gespecialiseerde trainer liefst icm echografisch onderzoek.
Voel je ruimte tussen je rechte buikspieren (wederom op hiervoor ook benoemde middellijn) maar heb je geen klachten --> je hoeft niets te doen.
Hoe kan je een diastase voorkomen?
Dat is een vraag die vanuit de literatuur niet evident kan worden beantwoord. Wat onderzocht is, is of de volgende variabelen een correlatie hebben tot het hebben van een diastase 6 maanden na je bevalling:
- BMI voor je zwangerschap
- BMI 6mnd na je bevalling
- Gewichtstoename tijdens de zwangerschap
- Baby’s gewicht en omvangstoename tijdens de zwangerschap
- Je algemene hypermobilteit
Hieruit kwamen als gezegd geen wetenschappelijk onderbouwde risicofactoren dan wel predisponerende factoren naar voren waardoor we de diastase kunnen verklaren en voorkomen (Mota et al (2014)).
Klachten van een diastase
Als gezegd is niet bewezen dat een diastase de oorzaak is van verschillende klachten in het bekkengebied. Echter zien we in de praktijk wel dat het stabiliteits-systeem niet optimaal functioneert waardoor bepaalde klachten wel kunnen worden verklaard. (We vervolgen nu dus in een stukje over algemeen gevolgen van een niet-correct-functionerend stabiliteitssysteem, los van diastase!) Wat duidelijk is, is dat,
dan wel de druk van binnenuit herhaaldelijk of continu te hoog is,
dan wel het weefsel te slap is. Vaak gaat het om een combinatie.
Dit kan leiden tot klachten als:
- lage rug- en bekkenklachten
- bekkenbodemklachten
- obstipatie
- pijn rond de navel en/of navelbreuk
- moeite met helemaal doorademen
- verzakkingsklachten
maar het kan ook zijn dat je er geen klachten van ervaart maar het wel ziet. Er ontstaat dan een tuutje op de middellijn van je buik bij drukverhoging als overeind komen, tillen, hoesten, kracht zetten bij het sporten ed. Onderneem dan wel actie. (Zie hierboven bij 'Wanneer moet je iets'). Het kan natuurlijk ook zijn dat je, ondanks dat je misschien geen klachten hebt voor je eigen idee 'een enorme buik' houdt daar waar je kindje zat. Een consult kan dan in ieder geval uitsluitsel geven over de functie van je spieren en er kan een plan de campagne worden opgesteld zodat je verder kunt!
Wat kan ik zelf doen ter bevordering van het herstel na mijn bevalling?
Ook hiervan moet worden gezegd: DE gouden tip is er niet. Het is niet duidelijk welke oefening nou het best is, maar ook niet welke oefening je echt niet moet doen. Wel blijkt dat je een diastase niet kunt verergeren! (Geldt voor tijdens en na je zwangerschap.)
- Let op een goede ademhaling. Dit is een buikademhaling waarbij je in ontspanning ook goed je buik, billen en bekkenbodem kunt ontspannen. (Je kaken iets van elkaar laten komen zorgt vaak al voor veel ontspanning evenals je schouders ontspannen laten hangen).
- Let op de opvang van buikdruk
- Zorg voor een goede houding (lees hier meer)
- Zorg dat je fit bent en je spieren in topconditie door gericht te trainen. Train tijdens je zwangerschap bij een Zwangerfit® fysiotherapeut (zie onderaan het artikel) en start daar ook op (dit kan vaak los van elkaar, dus heb je voor je bevalling niet getraind kun je gewoon na je bevalling instromen). (Schrijf je hier in voor een gratis proeftraining in Apeldoorn)
- Ga naar een gespecialiseerde fysiotherapeut. Deze kan je helpen bovenstaande 4 punten goed aan te pakken maar kan ook midels taping ondersteuning bieden en je eventueel adviseren in een buikband.
YVLO-ZwangerFit® 'Better safe than sorry'
In conditie blijven tijdens een zwangerschap is heel belangrijk, voor zowel moeder als kind.
Gesport worden moet er dus zeker, maar dat op een goede manier doen, is -vooral voor de moeder- van het grootste belang. En wat dan 'goed' is, is voor iedereen anders en moet per persoon bekeken worden. Het is daarom belangrijk om te weten als je zwanger bent, dat je op de website van YVLO bijna 400 fysiotherapeuten vindt, die een uitgebreide nascholing hebben gedaan om zwangere vrouwen en pas bevallen moeders te kunnen begeleiden. Je kunt bij hen gaan trainen of je laten adviseren over of/hoe je het beste door kunt gaan met je eigen sport. Ook het oppakken van sport na je bevalling kan via een fysiotherapeut die YVLO-ZwangerFit® opgeleid is. 'Better safe than sorry'. En nee... 'safe' hoeft zeker niet saai te zijn!
Tot snel? Groetjes, team HipFitMam