Je hebt er misschien weleens van gehoord: "een verzakking". Maar wat is er dan eigenlijk 'verzakt'? En is dat dan erg?
Veel vrouwen hebben een (lichte) verzakking na een bevalling, maar deze geeft lang niet altijd klachten. Echter, ook zonder klachten kan het geen kwaad als moeder wat meer te weten van down under om verergering te voorkomen!
Wat je op de afbeelding ziet is de anatomie van een gezonde bekkenbodem. Van voor naar achter, resp. van links naar rechts: schaambotje, blaas (bladder), Baarmoeder (uterus), endeldarm (rectum).
In dit filmpje een uitleg en visualisatie van de bekkenbodem met een 3d-model. Toegegeven, de beeld- en geluidkwaliteit is door de jaren heen flink verbeterd maar de info is nog net zo actueel.
Oorzaken van een verzakking
Door een bevalling, maar ook wanneer je bindweefsel in algemene zin wat slapper is (dames die hypermobiel zijn) of slapper is geworden door veranderingen in je hormoonhuishouding (richting de overgang) kan de wand van de vagina minder stevig zijn. Deze wanden zorgen ervoor dat alle organen netjes op hun plek blijven.
Wanneer het weefsel dusdanig verslapt is, kan door de zwaartekracht, maar ook door veelvuldig dan wel verkeerde opvang van buikdruk, die zelfde wand niet meer de steun geven. Vervolgens kan de blaas zo zwaar op de voorste wand van de vagina hangen, dat die uiteindelijk met de voorste wand van de vagina en al in de vaginamond voelbaar of zichtbaar is.
Vergelijkbaar kan ook de achterwand zijn kracht verliezen waarbij bet rectum erin kan gaan hangen en wanneer de beide wanden wat slapper zijn kan ook de baarmoeder naar beneden zakken.
Risicoverhogers op het ontwikkelen van een verzakking:
* Fysiek zwaar werk met veel of zware duw-/til-/trekactiviteit
* Wanneer je veel moet hoesten
* Overgewicht
* Genetische aanleg: check eens bij je moeder of tante
* Wanneer je hypermobiel bent
* Wanneer je veel kracht moet zetten bij ontlasten
* Obstipatie
Wat is een verzakking?
Een verzakking betekent dat 1 of meerdere organen van het bekken zijn uitgezakt. Het gaat dan over de blaashals, de blaas, de endeldarm, de dunne darm, de baarmoeder, de top van de vagina (als de baarmoeder verwijderd is) of een combinatie van meerdere organen. Welke er uitzakt wordt 'bepaald' door welke wand onvoldoende steun biedt. Voor iedere soort verzakking zijn meerdere stadia.
Symptomen bij een verzakking
Klachten die kenmerkend zijn voor een verzakking:
Het zien en/of voelen van een balletje in de vagina;
De klachten zijn in de ochtend nauwelijks aanwezig, maar nemen in de loop van de dag toe;
De klachten verminderen als je een poosje gaat liggen.
Wat is er verzakt?
Hoewel je al snel zegt: ‘ik heb een verzakking’ is daarmee niet bekend welk orgaan naar beneden zakt. Hierna volgt per orgaan(deel) uitgelegd hoe en wat.
Verzakking blaas/blaashals (cystocele /urethrocele)
Bij een verzakking van de blaas en/of blaashals is in de vagina aan de voorzijde een uitstulping te zien of te voelen. In dokterstaal praten we dan over een cystocele (blaasverzakking) of een urethrocele (blaashalsverzakking). Wanneer de blaas en/of blaashals verzakken is de kans op urineverlies bij hoesten of niesen groot. Als de blaas verder doorzakt en bijna naar buiten komt is het vaak lastig om helemaal leeg te plassen en verlies je vaak ook geen urine. De blaashals wordt dan als het ware door de blaas dichtgedrukt. De kans op het krijgen van een urineweg infectie is hierbij groter.
Verzakking van de endeldarm (Rectocele)
Een verzakking van de endeldarm kan problemen veroorzaken tijdens het poepen. Omdat de darm een beetje in de achterwand van de vagina drukt kan er ontlasting in een kuiltje blijven zitten zodat je het gevoel hebt dat je darmen niet leeg zijn of dat je steeds een klein beetje ontlasting verliest.
Soms heb je al ontdekt dat je, wanneer met je vinger tegen de achterkant van je vagina drukt, de ontlasting er makkelijker uit kunt krijgen.
Verzakking dunne darm
Hier kun je zien hoe de dunne darm naar beneden kan komen achter de baarmoeder langs helemaal naar de bodem van het bekken en zelfs nog verder. Een verzakking van de dunne darm (enterocele) veroorzaakt behalve een drukkend gevoel op de bodem van het bekken vooral ook ‘loze aandrang’. Dat wil zeggen dat je het gevoel hebt steeds naar de wc te moeten, maar dat er dan niets komt. Er zit dan ontlasting in het groene deel (de dunne darm) dat drukt op de endeldarm. Deze prikkeling veroorzaakt een gevoel van aandrang, terwijl de ontlasting nog lang niet ‘voor de deur’ zit.
Verzakking van de baarmoeder (prolapsis uteri)
Dit is de meest bekende vorm van een verzakking. Bij een verzakking van de baarmoeder kun je vooral bij vrijen de baarmoedermond soms voelen en dit kan tijdens het vrijen een weeige pijn veroorzaken. De baarmoeder kan ook de blaashals wat meer dicht drukken zodat je geen last hebt van urineverlies. (Als je baarmoeder verwijderd is kan dit een reden zijn voor spontaan urineverlies na de operatie omdat dit 'dichtdrukken' daardoor dus verdwenen is).
Als je een kind hebt gekregen is de kans groot dat je een kleine verzakking hebt. Dat is niet zo erg, maar het is wel belangrijk om ervoor te zorgen dat het niet erger wordt. Lees hierna hoe!
Wat kun je zelf doen bij een verzakking?
Buikdrukregulatie (zie hieronder) Til niet meer dan je bekkenbodem kan dragen. Luister naar je lichaam en (leer) voel(en) wat er gebeurt.
Drink voldoende
Eet vezelrijk
Eet rustig en op vaste tijden
Adem laag, gebruik je buikademhaling
Zorg voor voldoende beweging
Zorg voor voldoende ontspanning
Zorg voor een goede conditie, zowel van jezelf als van je bekkenbodem.
Goede toilethouding
Buikdrukregulatie
Super super belangrijk! Buikdruk is een normaal verschijnsel. Niet alleen bij zwaar werk ontstaat er buikdruk, maar bij veel van onze dagelijkse activiteiten zoals inademen, de adem vast zetten, bukken, knielen, hurken, kracht zetten, persen, snuiten, niezen, hoesten, lachen, afzetten, lopen, joggen en springen. Vaak doe je een paar dingen tegelijk. Het is belangrijk dat de druk die op de bekkenorganen ontstaat niet groter is dan wat de bekkenbodem samen met de steunweefsels kan opvangen. Is de druk in je buik te hoog, dan worden bekkenbodem en steunweefsels zwaarder belast en mogelijk overbelast. Chronische overbelasting kan leiden tot blijvende schade. En die schade kan dan weer klachten geven zoals incontinentie, niet goed kunnen plassen, obstipatie, verzakkingsklachten, pijnklachten of seksuele klachten. Het is dus belangrijk dat je in je dagelijkse activiteiten die buikdruk niet te hoog laat zijn en afstemt op wat jouw bekkenbodem en steunweefsels kunnen dragen. Dit beperken en afstemmen van de buikdruk heet buikdrukregulatie. De belangrijkste stelregel hierbij is: Til niet meer dan je bekkenbodem kan dragen! Luister naar je lichaam en voel wat er gebeurt.
Probeer bewust, voor het tillen,
je buik los, bekkenbodem en billen te ontspannen
vervolgens bewust je bekkenbodem aan te spannen en een beetje voorspanning te creëren door je bekken een klein beetje naar je toe te kantelen
adem in naar je buik
til op je uitademing (liefst door je mond met getuite lippen)
ontspan weer bewust wanneer je staat.
Wie gaat jou helpen bij klachten?
JIJZELF bent de allerbelangrijkste! Je moet aan de bak. Aan de bak met bewust worden wat je 'normaal gesproken' doet, hoe je dit kunt verbeteren en het ook daadwerkelijk gaan doen. En daarnaast wellicht ook die bekkenbodem eens even goed gaan trainen en onderhouden! Maar hoe? En wie gaat je helpen het goed te doen?
We hebben dan een paar opties:
ZELF AAN DE GANG MET EEN OEFENING MIDDELS MIJN PODCAST
Ik heb 2 bekkenbodemoefeningen ingesproken op de podcast. Via deze link kom je er. Abonneer je meteen en even en luister dan meteen lekker te rest.
DE BEKKENFYSIOTHERAPEUT
De geregistreerde bekkenfysiotherapeut kan je helpen om je oefeningen uit te voeren, uit te leggen wat we allemaal opgeschreven hebben en je op jouw persoon gericht nog betere adviezen geven die helemaal bij jouw problematiek passen.
Je kunt een bekkenfysiotherapeut bij jou in buurt vinden op de centrale website: www.defysiotherapeut.com
Als je meer informatie wilt hebben over het vak bekkenfysiotherapie dan moet je eens kijken op de site van de beroepsgroep: http://nvfb.fysionet.nl/. Er is ook een mooi filmpje te downloaden zodat je een beetje een beeld krijgt wat deze therapeuten voor je kunnen betekenen.
DE HUISARTS
Uiteraard kun je ook altijd in gesprek met je huisarts om te bepalen wat voor jou de beste route zou kunnen zijn met jouw specifieke klacht en omstandigheden.
DE UROGYNAECOLOOG
De urogynaecoloog is een gynaecoloog die gespecialiseerd is in het hele bekkengebied. Als je dus behalve verzakkingsklachten ook nog klachten hebt van bijvoorbeeld urineverlies of ontlastingsverlies kun je het beste bij deze specialist terecht. Vaak werken ze in een bekkenbodemcentrum. Als je op site kijkt van de patiëntenvereniging voor bekkenbodempatienten kun je een overzicht vinden van alle bekkenbodemcentra van Nederland (www.bekkenbodem.net ).
Als je klacht zich beperkt tot een verzakking en zijn er verder geen andere grote problemen dan is een gynaecoloog in het ziekenhuis prima in staat je te helpen. Misschien dat je in eerste instantie ook alleen een ring hoeft te gebruiken, maar anders kan een operatie je ook van je klachten afhelpen. Let op: denk goed aan alles rond het regulieren van je buikdruk! Dat is ook belangrijk na je operatie! Uiteraard kun je dit allemaal bespreken met je huisarts Overleg met je huisarts wie voor jou het meest geschikt is.
Meer lezen?
Je vind deze en nog veel meer info op www.bekkenbodemonline.nl
Mij persoonlijk een mail sturen voor vragen mag uiteraard ook altijd! Reageer hieronder met een vraag/ aanvulling/ tip/ idee/ hulp voor andere dames of stuur mij een mailtje info@hipfitmam.nl.